http://www.gazetawyborcza.pl/1,75475,4510356.html

Propagandowy film promuje w serwisie YouTube niewydaną jeszcze książkę lewicowej dziennikarki Naomi Klein, autorki słynnego „No Logo” . Ta strategia marketingowa łączy siłę rażenia publicysty Chomsky’ego i dokumentalisty Moore’a

Fot. Jeremy Sutton Hibbert/REX FEATURES EAST NEWS

Strategia marketingowa Naomi Klein łączy siłę rażenia publicysty Chomsky’ego i dokumentalisty Moore’a

Sześciominutowy zwiastun, który nie zapowiada wysokobudżetowego filmu hollywoodzkiego, ale książkę krytykującą liberalny kapitalizm, można obejrzeć na stronach YouTube, MySpace i www.shockdoctrine.com. Reżyserem jest Meksykanin Alfonso Cuaron, twórca takich filmów jak „I twoją matkę też”, „Harry Potter i więzień Azkabanu” oraz „Ludzkie dzieci”. 37-letnia kanadyjska autorka namówiła go do zobrazowania propagowanej przez nią idei, że nowoczesny kapitalizm wprowadza „wolny rynek” za pomocą ekonomicznych terapii szokowych.

Film zatytułowany tak jak książka, czyli „Shock Doctrine”, pokazany był m.in. na festiwalach filmowych w Wenecji i Toronto. Można by go porównać z wytworami propagandy komunistycznej z czasów PRL, gdyby nie fakt, że jest lepiej zrobiony, a jego przekaz mocniejszy. Szybko zmontowany, łączący fragmenty newsów, dokumentów, animacji oraz powtarzanych haseł przekonuje, że hegemon, jakim jest kapitalistyczna Ameryka zabija, głodzi i torturuje bezbronne narody.

Klein i Cuaron wychodzą od eksperymentów psychiatrów amerykańskich używających w latach 50. elektrowstrząsów na pacjentach. Zdaniem Klein torturowanie jeńców w Iraku, akcje CIA w Chile czy wreszcie zbrodnicze jej zdaniem teorie nagrodzonego Noblem ekonomisty Miltona Friedmana są częścią wielkiej amerykańskiej „doktryny szokowej”. Cuaron przedstawia społeczeństwa jako bezwolne ofiary, poddawane torturom US Army i radykalnym korporacyjnym „elektrowstrząsom” stosowanym przez Ronalda Reagana, Margaret Thatcher, a dziś przez Georga W. Busha. Z jednej strony krwiożerczy kapitaliści, z drugiej płaczące, głodne dzieci i ludzie spętani drutem kolczastym przez brutalnych marines.

Autorka zapowiada zdemaskowanie tej „radykalnej kapitalistycznej krucjaty” w swojej książce. Analizuje tam m.in. wprowadzenie wolnego rynku w Chile w 1973 roku, Chinach i Polsce w 1989 roku oraz w Rosji w 1993 oraz działania amerykańskich korporacji w okupowanym Iraku czy w Nowym Orleanie po huraganie „Katrina”. Głosi, że za każdym razem taktyka „wolnego rynku” narzucana jest bezbronnym obywatelom w okresie szoku, katastrofy czy kryzysu.

Jej zdaniem „Solidarność” w roku 1989 została szantażem zmuszona przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy do porzucenia idei „spółdzielni robotniczych” i przyjęcia radykalnego programu ekonomicznego. Bo idee wolnego rynku są z definicji antydemokratyczne i muszą być narzucane społeczeństwom z góry i siłą, w momentach, gdy obywatele są zagubieni i bezwolni. Klein przyznaje, że co prawda komuniści i faszyści też narzucali swoje doktryny społeczeństwom, ale zostali za to osądzeni, podczas gdy współczesny kapitalizm nigdy nie odpowiedział za swoje zbrodnie – i czas najwyższy, by tak się stało.

Na stronie YouTube znajdziemy też półgodzinne przemówienie Naomi Klein, w którym porusza niektóre wątki z książki. Natomiast na stronie lewicowego dziennika brytyjskiego „The Guardian” można znaleźć fragmenty książki, wideo z wypowiedziami Klein, oraz eseje tłumaczące m.in., jak wojna w Iraku została sprywatyzowana czy jak tragedia na placu Tiananmen posłużyła sprytnym komunistom do narzucenia społeczeństwu niewolniczego kapitalizmu.

Wykorzystanie stron YouTube czy MySpace oraz zwiastuna filmowego to nowość, jeśli chodzi o marketing książek poruszających tematykę społeczno-polityczną. Protestująca przeciwko kapitalizmowi Klein jest jednocześnie mistrzynią wykorzystania nowoczesnych form marketingu w promocji. Jej krytycy przypominają, że strona MySpace należy do konserwatywnego magnata prasowego Ruperta Murdocha, zwolennika wojny w Iraku i właściciela probushowskiego kanału Fox News. Sojusznicy Klein odpowiadają, że po prostu sprytnie używa ona narzędzia kapitalizmu, aby ten kapitalizm obalić.

Zwiastun filmowy książki obejrzały już setki tysięcy internautów. Jeden z krytyków amerykańskich zauważa, że jeśli chodzi o propagandę antyamerykańską i antykapitalistyczną, Michael Moore („Farenheit 9/11”) jest słynniejszy od lewicowego publicysty Noama Chomskiego – a Klein udało się połączyć obie formy i przypuścić porażający, multimedialny atak na przeciwników.

Urodzona w 1970 roku w Montrealu Klein jest córką Amerykanów, którzy wyjechali z USA w latach 60. Jej książka „No Logo” z 2000 roku została uznana za „biblię ruchu alterglobalistycznego”. Autorka krytykowała w niej „zaśmiecanie” przestrzeni publicznej przez reklamy, billboardy i loga znanych marek oraz sprowadzenie całej ludzkiej aktywności do działalności komercyjnej.

Więcej na: http://books.guardian.co.uk/shockdoctrineYOUTUBE film o którym mowa w artykule.